Làm thế nào để xử lí tình trạng đạo văn của học sinh?

Megan Smith

Đặng Thanh Hiền – Táo Giáo Dục dịch

Trong bài phát biểu gần đây của Melania Trump tại Đại hội toàn quốc của Đảng Cộng hòa, các phương tiện truyền thông đã tỏ ra rất thất vọng về việc đạo văn của phu nhân tổng thống. Tuy nhiên, đối với giáo viên và học sinh, vấn đề này thường xuyên xảy ra.

Trong bài viết mới đây nhất trên trang Learning Scientists, chúng tôi đã biên soạn một danh sách các phần mềm giúp người viết xác định và tránh sự đạo văn. Lần này, chúng tôi tập trung vào vai trò của giáo viên trong việc giảng dạy và giải quyết vấn đề đạo văn trong lớp học.

1) Giải thích cho học sinh biết thế nào là đạo văn, ngay cả khi họ đã “biết” rồi.

Việc lặp lại thông tin, đặc biệt là lặp lại ở nhiều tình huống khác nhau (1), giúp cải thiện học tập. Việc đạo văn cũng cần phải được nhắc nhở thường xuyên như vậy. Hơn nữa, việc kì vọng học sinh không viết nhại theo người khác hoặc sao chép y nguyên trong bài luận dường như là một yêu cầu chính đáng của giáo viên.

Tuy nhiên, sự duy trì tính toàn vẹn trong học thuật và tránh đạo văn có thể phức tạp hơn nhiều. Việc giảng dạy những điều này có thể không phù hợp với học sinh tiểu học và THCS. Tuy nhiên, nếu học sinh có hiểu biết về đạo văn từ sớm, họ có thể tự bồi đắp kiến thức nền của riêng mình mà không phụ thuộc vào người khác và có sự chuẩn bị tốt hơn để giải quyết những vấn đề lớn hơn khi học lên cao.

Nếu bạn dạy một lớp học viên bậc cao hơn, điều quan trọng cần nhớ là học viên có thể chưa hiểu rõ về các vấn đề liên quan đến đạo văn. Ví dụ, ngay cả sinh viên đại học của tôi cũng phải vật lộn để nhớ mở ngoặc kép trích dẫn hoặc chú thích nguồn. Khi họ cố gắng diễn giải lại, họ thường gặp khó khăn trong việc lựa chọn từ ngữ sao cho khác với văn bản gốc.

Các câu hỏi khác thường được đưa ra là: Làm thế nào để trích dẫn tài liệu tham khảo một cách thích hợp (đặc biệt là các nguồn khó kiểm chứng như blog, bài phỏng vấn hoặc bài viết của các học sinh khóa trước), Làm thế nào để nhớ trích dẫn và chú thích nguồn, Làm thế nào để diễn giải lại quan điểm của người khác. Những câu hỏi này được nhấn đi nhấn lại trong quá trình giảng dạy của nhiều giáo viên.

2) Yêu cầu học sinh trải qua Khóa Đào tạo Đạo văn tại Đại học Indiana.

Chương trình đào tạo của Đại học Indiana là cơ hội tuyệt vời đối với học sinh THPT cho đến sinh viên sau đại học. Nó bao gồm nhiều vấn đề mới mà học sinh thường phải đối mặt (một số đã được đề cập đến trong điều 1). Tất cả các khóa học đều có thể xem trực tuyến và cho phép người dùng lựa chọn một trong năm cấp độ khác nhau từ đào tạo cơ bản đến đào tạo chuyên sâu. Khóa học mở đăng ký cho sinh viên đại học hoặc học viên thạc sĩ / tiến sỹ.

Kết thúc khóa học sẽ có một bài kiểm tra chứng nhận. Có một ngân hàng đề kiểm tra lớn, vì vậy không phải tất cả học viên đều có cùng một câu hỏi. Có rất nhiều câu hỏi, một số câu sử dụng hình thức đạo văn rất tinh vi.

Hơn nữa, nếu một học viên không vượt qua lần đầu tiên họ sẽ nhận được thông tin về kiểu lỗi sai mà họ vừa mắc phải (nhưng không cho biết câu hỏi nào họ đã trả lời đúng hoặc sai), vì vậy họ phải đọc kĩ thông tin để vượt qua bài kiểm tra chứ không phải ghi nhớ câu trả lời.

Cuối cùng, học viên nào vượt qua sẽ nhận được giấy chứng nhận với một mã số duy nhất. Mã số này có thể được xác minh trên trang web để đảm bảo rằng chứng chỉ là hợp pháp. Đại học Indiana đã rất kì công trong việc thiết kế bài kiểm tra đạo văn!

Tất nhiên, đây không phải là nguồn tư liệu duy nhất có sẵn để tìm hiểu về đạo văn.

3) Cho học sinh xem những ví dụ về đạo văn.

Như tôi đã đề cập trước đó, việc sao chép một đoạn hoặc thậm chí là toàn văn nên được xác định rõ ràng là đạo văn. Vấn đề sẽ trở nên phức tạp hơn khi một vài từ bị thay đổi. Cần bao nhiêu sự thay đổi so với văn bản gốc thì được coi là không đạo văn?

Hiểu sai những vấn đề này có thể dẫn đến việc học sinh vô tình đạo văn. (Sự hiểu sai cũng có thể dẫn đến việc học sinh chép của nhau và thay đổi một vài từ, nghĩ rằng thế là thành bài của mình).

Cung cấp cho học sinh các ví dụ cụ thể nhằm khuyến khích việc học tập (2) và cho học sinh chỉ ra những lỗi đạo văn của chính họ! Khi học sinh nắm được một số loại ví dụ khác nhau và nhận thấy tình trạng này năm nào cũng có, họ sẽ hiểu rõ hơn về đạo văn và cách tránh nó.

4) Tìm hiểu và tuân thủ nội quy của trường về đạo văn

Ở trường tôi có nội quy rõ ràng về đạo văn và tôi thực sự nghĩ rằng điều đó là cần thiết. Nếu học sinh bị phát hiện đạo văn, vụ việc sẽ được thông báo (qua email) đến Hiệu phó phụ trách học tập. Đó là một quá trình đơn giản và vụ việc được đưa vào một tệp tin mật mà không ai khác được biết.

Nếu học sinh tái phạm, sự việc được đưa ra Hội đồng kỉ luật. Từ đó, Hội đồng sẽ xem xét một số hình thức phạt.

Tôi rất ủng hộ nội quy này bởi vì nó cho phép học sinh nhận ra sai lầm (hoặc là lỗi tư duy hoặc vô tình đạo văn). Học sinh vẫn bị cảnh cáo, vì vậy họ hiểu được mức độ nghiêm trọng của sự việc nhưng chưa có trường hợp nào bị phạt nặng ở cấp trường.

Tôi đã nghe nói về một số chính sách như thế này, ít nhất là ở các cơ sở giáo dục đại học. Tuy nhiên, loại chính sách này chỉ hiệu quả nếu giáo viên báo cáo sự việc, ngay cả khi nó có vẻ chỉ là vô ý! Tôi đã nghe nói một số giáo sư không muốn “chuyện bé xé ra to” nhưng thực tế là vấn đề sẽ trở nên nghiêm trọng nếu học sinh tái phạm.

Dù trường bạn có chính sách nào đi nữa, điều quan trọng là tuân thủ và giải thích rõ ràng với học sinh, trong tiến trình học hoặc nội quy lớp học, như thế nào là đạo văn.

5) Viết cam kết chống đạo văn để xử lí những trường hợp học sinh vi phạm.

Tôi luôn tuân thủ chính sách đạo văn của trường (được giải thích trong phần 4) và nếu một học sinh tái phạm thì họ xứng đáng bị đưa ra Hội đồng Kỉ luật. Tuy nhiên, tôi vẫn có quyền tự quyết định những trường hợp vi phạm trong lớp của mình.

Tôi tin rằng các chính sách chỉ hữu ích nếu chúng được áp dụng một cách đồng bộ, vì vậy tôi luôn cho học sinh 0 điểm nếu phát hiện có sự đạo văn. Tuy nhiên, một số trường hợp đạo văn tinh vi hơn. Trong cặp tài liệu của tôi luôn có sẵn một số bản cam kết chống đạo văn để cảnh cáo các học sinh vi phạm, đồng thời cho phép họ gỡ điểm thông qua nhiệm vụ bổ sung.

Tôi hi vọng bài tập này là sự cảnh cáo ít nghiêm trọng hơn đối với học sinh nếu họ vi phạm và cho phép họ rút ra bài học tránh đạo văn cũng như tầm quan trọng của việc bảo vệ “bản quyền” trong học tập.