5 quy trình quan trọng trong quản lí lớp học

Hầu hết giáo viên có các quy định, nội quy và quy trình trong lớp học để giúp công việc giảng dạy dễ dàng hơn nhằm tạo ra một môi trường học tập hiệu quả cho học sinh. Nếu giáo viên không có ý thức xây dựng và phát triển các quy trình cho từng tình huống cụ thể, sẽ dẫn đến những mâu thuẫn và đổ vỡ trong mối quan hệ với học sinh vì khi đó lớp học sẽ hỗn loạn và người học không cảm thấy được tôn trọng.

1. Bắt đầu vào giờ học đúng giờ và làm đúng nhiệm vụ

Thông thường trong các trường học, mỗi tiết học kéo dài 45 phút. Nếu chúng ta mất năm phút vào đầu mỗi tiết học, một kì học giáo viên sẽ mất 250 phút, mỗi năm học chúng ta sẽ mất đi 50 ngày học của học sinh. Đôi khi chúng ta nghĩ năm phút đó dường như không có vấn đề gì quá quan trọng, nhưng nếu chúng ta cộng dồn lại trong năm học, nó sẽ lấy mất rất nhiều thời gian. Hơn nữa, nếu giáo viên mất kiểm soát ngay khi bắt đầu giờ học sẽ dẫn đến những khó khăn để đưa học sinh quay trở lại các nhiệm vụ học tập. Những hành vi không phù hợp của học sinh sẽ dần xuất hiện từ những câu chuyện tán gẫu cho đến các hành vi nghiêm trọng hơn thể hiện sự thiếu tôn trọng và hợp tác. Vì thế hãy bắt đầu và kết thúc giờ học đúng giờ. Hãy thể hiện sự kì vọng cao với học sinh ở phương diện này. Nếu chúng ta có ý thức tạo dựng và củng cố, nó sẽ trở thành thói quen tốt và giúp học sinh luôn khẩn trương trong các công việc mà không chậm trễ, trì hoãn.

2. Quy trình cho việc đi vệ sinh

Rõ ràng, đây là một vấn đề khá tế nhị nhưng lại vô cùng phổ biến. Học sinh sẽ luôn có nhu cầu muốn xin ra ngoài để đi vệ sinh. Hành động này sẽ làm gián đoạn bài giảng, hoặc làm ngắt quãng mạch làm việc của các học sinh khác. Mục tiêu của quy trình đi vệ sinh là tạo ra một hệ thống các bước làm đảm bảo rằng học sinh vẫn được thỏa mãn nhu cầu ra ngoài của mình nhưng không làm ảnh hưởng đến các học sinh khác và không có cơ hội lợi dụng thời gian ra ngoài để trốn tránh các nhiệm vụ học tập. Các chiến lược cụ thể giáo viên có thể sử dụng bao gồm: cho phép chỉ có một học sinh được ra khỏi phòng tại một thời điểm; giới hạn thời gian ra ngoài nếu bạn cảm thấy học sinh đang lợi dụng việc đi vệ sinh để ra ngoài chơi; hướng dẫn học sinh các bước của việc ra khỏi chỗ, xin vào lớp,…

3. Trả lời câu hỏi của học sinh

Học sinh có quyền được đặt ra câu hỏi và yêu cầu sự giúp đỡ của giáo viên trong lớp. Một giáo viên toán tồi sẽ không giúp học sinh khi chúng gặp khó khăn với các phân số hay các phép tính nhân. Tuy nhiên, nếu có quá nhiều học sinh hỏi và hỏi cùng một lúc, nếu học sinh đặt câu hỏi khi giáo viên đang giảng bài hoặc đang bận giúp đỡ một học sinh khác? đôi khi giáo viên cảm thấy khó để có thể hỗ trợ được tất cả học sinh? Đó là lí do vì sao cần phải thiết lập một quy trình rõ ràng vào đầu năm về cách học sinh đặt câu hỏi và yêu cầu giúp đỡ của giáo viên. Một số quy trình giáo viên có thể xây dựng bao gồm việc yêu cầu học sinh giơ tay, đưa tín hiệu, cung cấp cho họ thời gian để đưa ra câu hỏi trong giờ học, có thời gian trước hoặc sau giờ học để học sinh có thể đến gặp giáo viên và nhờ sự giúp đỡ. Một số giáo viên đã sử dụng các phương tiện truyền thông hoặc trang website lớp học như một diễn đàn để học sinh đặt ra câu hỏi.

4. Thu thập bài tập về nhà

Thu thập bài tập ở nhà là công việc mà giáo viên nào cũng phải làm. Tuy nhiên, nếu chúng ta không có một quy trình rõ ràng, nó có thể nhanh chóng biến thành một hoạt động hỗn độn không hiệu quả, học sinh sẽ lợi dụng thời gian này để nói chuyện hoặc có vấn đề về hành vi. Từ đó dẫn đến gián đoạn lớp học, không kiểm soát được việc học sinh nào nộp bài hoặc chưa nộp, đôi khi là thất lạc bài của học sinh. Vì vậy, giáo viên cần phải quyết định khi nào và làm thế nào để học sinh có thể nộp lại bài tập về nhà, nộp ở đâu và cần có những yêu cầu gì. Nó sẽ bao gồm:

• Thu thập bài tập về nhà ở cửa khi học sinh vừa vào lớp.
• Có một hộp/ rổ có dán tên đặt trên bàn làm việc, nơi học sinh sẽ nộp bài tập về nhà của mình trước khi giờ học bắt đầu.
• Cho học sinh cách thức để báo cáo về lí do chưa nộp bài tập/ nộp bài tập muộn…

Sẽ không có một quy trình cố định nào, những giáo viên phải đảm bảo rằng các bước làm được thực hiện với sự kì vọng cao và hạn chế tối đa thời gian chết cũng như sự gián đoạn.

5. Kết thúc lớp học hiệu quả

Trong quá trình đi dự giờ các giáo viên, tôi thấy khi tiết học kết thúc, học sinh ra khỏi phòng để lại một lớp học ngổn ngang như bãi chiến trường và giáo viên lại phải cặm cụi thu dọn từng mảnh giấy, nhặt lại từng cái bút. Nhiều giáo viên cảm thấy kiệt sức về điều này. Nếu giáo viên cho phép học sinh di chuyển bàn ghế, chỗ ngồi nghĩa là chúng ta sẽ cần thời gian để học sinh sắp xếp, di chuyển mọi thứ trở lại đúng vị trí, nếu không lớp học tiếp theo sẽ không thể bắt đầu. Nếu kết thúc giờ học học sinh phải trả lại sách hoặc đồ dùng học tập ở một vị trí cụ thể, hãy đảm bảo rằng tất cả phải được kiểm tra lại kĩ lưỡng. Điều này sẽ tránh được việc thất thoát và giảm thời gian kiểm tra lại cho chính giáo viên và những người khác. Cuối cùng, nếu kết thúc giờ học, giáo viên có giao một bài tập về nhà hoặc phân công nhiệm vụ cuối giờ, hãy để một khoảng thời gian để học sinh có thể chép vào vở hoặc ghi vào sổ liên lạc… Giáo viên phải chắc chắn rằng khi học sinh rời khỏi lớp học nghĩa là tất cả đã nhận được thông tin một cách đầy đủ và chính xác.

Có nhiều giáo viên đã cho rằng việc xây dựng những quy trình như vậy là quá rườm rà nhiêu khê và phức tạp. Nhưng chỉ cần chúng ta chú ý đến việc phòng ngừa và dự đoán các rủi ro thực sự có thể cứu giáo viên thoát khỏi sự hỗn loạn, thiếu tổ chức và giờ học được vận hành trôi chảy hơn.

Nguyễn Hữu Long