Ngừng chú trọng vào các môn học truyền thống và trang bị cho học sinh những kĩ năng và phẩm chất cần thiết để thành công

‘Trường học dành quá nhiều thời gian để dạy cùng một chương trình – bây giờ là lúc phải xem xét lại phương pháp tiếp cận’.

Là nhà sáng lập Trung tâm Tái thiết chương trình giảng dạy, Charles Fadel quan tâm đến một câu hỏi lớn: Chúng ta nên trang bị cho học sinh những gì để bước vào thế kỉ XXI?

Fadel, chuyên gia thỉnh giảng tại trường Giáo dục sau đại học Harvard và tác giả có nhiều cuốn sách nổi tiếng, tin rằng chương trình giảng dạy của trường học đã phải vật lộn để bắt kịp các cuộc cách mạng trong xã hội và công nghệ.

Theo Fadel, vì những thay đổi liên tục và khó lường ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta, chương trình học cần phải được rà soát lại nếu nó có liên quan. Ở đây, ông giải thích một số vấn đề mà các nhà giáo dục phải đối mặt.

Chúng ta cần thay đổi những yếu tố nào trong chương trình giảng dạy?

Các bộ môn truyền thống hiện đang chiếm phần lớn thời lượng giảng dạy và để lại ít không gian cho các bộ môn và chủ đề mới hơn.

Do dung lượng kiến thức lớn và áp lực thi cử, tương đối ít nhà giáo dục có thể dành đủ thời gian tích hợp hiệu quả các mục tiêu học tập mới vào giáo trình.

Chúng ta cần thiết kế lại chương trình giảng dạy để mở rộng và đào sâu hơn; nội dung hiện tại cần phải được rà soát kĩ lưỡng. Quá trình đó bao gồm việc cụ thể hóa từng nguyên tắc thành các câu hỏi cốt lõi cốt lõi và tái cấu trúc thông tin để làm nổi bật các khái niệm, siêu khái niệm cũng như các quy trình, phương pháp và công cụ thực hiện.

Điều này không có nghĩa là cắt bỏ toàn bộ các môn học. Câu hỏi đặt ra không phải là “Liệu học sinh có cần học toán hay không?” mà là “Phần nào của môn toán không còn hữu dụng nữa?” Ví dụ, có lẽ không cần dành quá nhiều thời lượng trong chương trình để dạy phép chia hoặc một số thuật toán lượng giác.

Mô hình có gây khó khăn cho các hệ thống lớn không?

Câu trả lời là có. Quán tính xảy ra ở hai cấp độ: cấp độ chính sách; cấp độ chuyên môn và thẩm quyền của con người.

Ở cấp độ chính sách, hầu hết các nước phải làm việc trong tình trạng bất ổn cố hữu với các cuộc bầu cử và thay đổi lãnh đạo xảy ra vài năm một lần. Những thay đổi thường xuyên … thường triệt tiêu sự liền mạch cần thiết để phản ánh vào các xu thế phổ quát, lập kế hoạch cho mục tiêu dài hạn, tính toán rủi ro hoặc nắm bắt sự thay đổi và cải cách.

Ở cấp độ chuyên môn và thẩm quyền của con người, các quyết định thường dành riêng cho các chuyên gia trong ngành. Ý kiến ​​của các chuyên gia này phần nào đi theo những xu hướng nhất định có thể đoán trước.

Đầu tiên, các chuyên gia cảm thấy có trách nhiệm duy trì các tiêu chuẩn trước đó, vì đôi khi họ đã góp phần tạo ra chúng và thúc đẩy lợi ích của họ. Trung thành với lĩnh vực nghiên cứu của họ, họ cũng cảm thấy khó khăn khi loại bỏ các phần trong toàn bộ mảng kiến ​​thức thuộc lĩnh vực của họ, ngay cả khi những phần đó đã trở nên lỗi thời.

Thứ hai, các chuyên gia cũng rất khó bổ sung các ngành mới vào các lĩnh vực kiến ​​thức truyền thống. Ví dụ, thuật toán và lý thuyết trò chơi là các chủ đề có liên quan đến tiến bộ hiện đại trong nhiều lĩnh vực sử dụng toán học, nhưng các chuyên gia toán học theo định hướng truyền thống không chú trọng đến chúng trong nỗ lực cải cách giáo trình toán học.

Ngoài ra, các học giả thường hoạt động tương đối độc lập so với nhu cầu của thế giới thực nên đôi khi không biết nguyên tắc của họ hiện đang được áp dụng trong các môi trường chuyên môn bên ngoài trường học.

Chúng ta đang thấy sự đồng thuận ngày càng tăng giữa các nhà tuyển dụng và các nhà lãnh đạo thế giới rằng chương trình giảng dạy không trang bị đầy đủ để học sinh trở thành lực lượng lao động cho thế giới hiện nay. Bạn nghĩ sao về điều này?

Ngoài nội dung học tập sâu rộng, học sinh cần phải vận dụng kiến thức đó bằng các “kĩ năng thế kỷ XXI”: Sáng tạo, Tư duy phê phán, Giao tiếp và Hợp tác.

Tuy nhiên kĩ năng chưa phải là tất cả. Ngoài các kĩ năng, học sinh còn phải học những phẩm chất khác: hội nhập và ứng xử với thế giới. Các nhà hoạch định chính sách mới bắt đầu nhận thức tầm quan trọng của họ trong nền giáo dục chính thức, trong khi các nhà giáo dục và nhà tuyển dụng đã biết điều này từ lâu.

Để mở rộng và đào sâu việc học trong ba chiều Kiến thức, Kĩ năng và Phẩm chất – có một chiều thứ tư cần thiết cho một nền giáo dục toàn diện thế kỷ XXI: Siêu học tập (thường được gọi là học cách học).

Không thể gộp chiều thứ tư này vào các chiều khác – ý nghĩa của nó phải được xác định rõ ràng. Vì vậy, chúng ta liên tục nhắc nhở mình cần phải kết hợp các chiến lược siêu học tập vào kiến ​​thức, kĩ năng và phẩm chất của chúng ta, nỗ lực cải thiện dù cho mục tiêu của chúng ta là gì.

Tại sao bạn tin rằng khung chương trình của mình là phương pháp tiếp cận tốt nhất?

Khung chương trình là kết quả của việc phân tích và tổng hợp nghiên cứu sư phạm, quan điểm của các nhà kinh tế học và tương lai học, tiêu chuẩn trên toàn thế giới, nhu cầu của nhà tuyển dụng và xã hội.

Bằng cách xem xét đồng thời tất cả các mục tiêu cần thiết của một chương trình giảng dạy thế kỷ XXI, các nhà hoạch định chính sách, nhà thiết kế chương trình giảng dạy, giáo viên và phụ huynh có thể đưa ra quyết định hiệu quả hơn cho tương lai của giáo dục.

Khung chương trình không vạch ra một con đường cụ thể, thay vào đó, nó đưa ra bản đồ rõ ràng để mọi người có thể cùng bàn luận việc cải tiến, ngay cả khi tiếp cập bằng các cách khác nhau.

Làm thế nào để thực hiện thành công nếu các vấn đề vẫn còn phức tạp?

Ở cấp độ chính sách, chúng ta cần phải phấn đấu đạt đến sự đồng thuận nhất định giữa các đảng phái chính trị và có tầm nhìn rõ ràng về nền giáo dục mà học sinh hiện nay đang cần.

Ở cấp độ các chuyên gia hoạch định chính sách, cần phải có sự thống nhất giữa những người hoạt động trực tiếp trong ngành và các học giả cải cách. Chúng ta cần tận dụng các phương pháp tối ưu nhất từ ​​các hệ thống giáo dục trên toàn thế giới cũng như trong lĩnh vực cụ thể.

Chúng ta phải kiểm tra cẩn thận sự liên kết trong những gì chúng ta dạy, sắp xếp các môn học truyền thống, thêm các môn học hiện đại có liên quan và chú trọng vào học tập toàn diện hơn – không chỉ kiến ​​thức mà còn cả kĩ năng, phẩm chất và siêu học tập.

Cuối cùng, chúng ta cần can đảm đổi mới, từ bỏ sự thoải mái của hệ thống hiện có và chấp nhận rủi ro để đạt đến một điều tốt đẹp hơn.

C.M. Rubin

Đặng Thanh Hiền – Táo giáo dục –  dịch