Và một ngày nữa lại trôi qua: lá thư dành cho các bạn giáo viên trẻ

Bằng giờ này năm ngoái, tôi thực sự là một giáo viên tồi tệ. Bọn trẻ chẳng học được bất cứ thứ gì vào khoảng thời gian đó. Kì vọng của tôi là sẽ đem đến một tiết học thực sự lôi cuốn và hấp dẫn về một chủ đề tuyệt vời trong môn văn học. Tôi đã nghĩ rằng, mọi thứ đã được lên kế hoạch sẵn sàng – và tôi đã sai – tiết học của tôi thật là thảm họa. Trong 5 phút đầu tiên, tôi nhận ra rằng bọn trẻ không hào hứng với những gì tôi nói. Đôi mắt chúng lờ đờ, thẫn thờ, chúng bắt đầu viết những chữ nguệch ngoạc trong vở. Vào phút thứ 10, chiếc “thẻ vàng” đầu tiên đã được rút ra. Một số học sinh cảm thấy quá nhàm chán. Một số học sinh khác thì không hiểu tôi đang nói điều gì. Một số còn chẳng thèm quan tâm đến việc học ngày hôm đó. Phút thứ 20, tôi nhận ra rằng, có lẽ mình nên dương “cờ trắng” đầu hàng. Tôi biết rằng tôi không thể thay đổi được gì và sẽ chẳng có giải pháp nào khác ngoài việc chờ cho đến tiết học ngày hôm sau. Những học sinh bắt đầu rời khỏi chỗ, trêu đùa nhau và tôi cho phép chúng làm những gì chúng thích cho đến hết tiết học. Khoảng khắc đó trôi qua đối với tôi dài như thế kỉ vậy…

Bài học từ một tiết học thất bại
Trong năm học đầu tiên của sự nghiệp giáo viên, mỗi ngày trôi qua tôi như đánh mất đi sự tin vốn có và cảm thấy mỗi ngày thực sự là một thiên sử thi bất tận về sự thất bại. Thậm chí trước khi tôi bắt đầu công việc giảng dạy, tôi đã đọc rất nhiều blog, các sách, báo, tạp chí về việc dạy học. Tôi liệt kê, ghi nhớ, đánh dấu tất cả những gì mà tôi sẽ phải làm lên bài tay. Tôi như bị bao vây vởi những thành công của đồng nghiệp. Những học sinh của họ thật tuyệt vời. Mỗi học sinh đều tham gia hết mình vào tiết học như thế bao nhiêu năng lượng của chúng chỉ để dồn vào giờ học đó. Tôi đã xem những đoạn video, trong đó giáo viên dạy trước một phòng kín đặc học sinh, chúng tập trung vào nhiệm vụ, im lặng, thảo luận một cách vô cùng hiệu quả. Những bài báo đó một mặt nguồn tài liệu giá trị và khơi nguồn cảm hứng cho lớp học của tôi trong tương lai. Nhưng vô hình chung, họ đã gieo vào đầu tôi suy nghĩ rằng mọi tiết học của những giáo viên đó sẽ luôn giống như vậy. Mọi tiết học mà tôi thiết kế sẽ phải thật “đặc biệt” đến mức đáng kinh ngạc và học sinh sẽ ngưỡng mộ, trầm trồ trước năng lực giảng dạy tuyệt vời của tôi.
Ồ, đừng lo, đó đơn giản chỉ là một ví dụ điển hình mà thôi. Thậm chí một hiện tượng phổ biến đó là tất cả các giáo viên tài năng đã có rất nhiều những tiết học thất bại. Chúng ta luôn có những sai sót khi giảng dạy, khi mà một điều gì đó xảy ra ngoài dự đoán hoặc tiết học không được vận hành theo cách mà chúng ta muốn. Điều đó KHÔNG khiến cho bạn là một giáo viên tệ. Một giáo viên tồi nhìn những tiết học thất bại và coi nó là điều sẽ “ăn đời ở kiếp” với mình. Một giáo viên hiệu quả là người luôn sử dụng những kinh nghiệm mà họ học được từ những thất bại. Trên tinh thần đó, đây là những điều chúng ta nên suy ngẫm khi có một tiết học không thành công như mong muốn:

1. Trước khi tiết học thất bại, hãy luôn có một kế hoạch dự phòng

Tôi dạy về nghệ thuật ngôn ngữ, vì vậy học sinh của tôi luôn có trong cặp của chúng những cuốn sách liên quan đến môn học để đọc trong thời gian rảnh. Một phương án dự phòng khác là có một vài bài báo hấp dẫn học sinh đã được in sẵn và luôn sẵn sàng “ném” cho học sinh trong trường hợp khẩn cấp. Vào thời điểm bắt đầu của bài học, tôi cố gắng tìm một vài bài báo/tạp chí mà hấp dẫn bọn trẻ khi tôi có những bài giảng được lên ý tưởng vào “phút chót”… Đó là phương án dự phòng mà tôi luôn chuẩn bị sẵn, vậy tại sao bạn không làm điều đó khi tiết học của bạn không được như mong muốn?

2. Tự hỏi bản thân mình: “Tại sao tiết học thất bại”?
Các tiết học thất bại bởi vô số các lí do ví dụ như:
• Một vài sự kiện xảy ra trong trường khiến học sinh sao nhãng?
• Sự chỉ dẫn, hướng dẫn của tôi chưa rõ ràng/khó hiểu.
• Nội dung bài học quá khó?
• Nội dung quá dễ?
• Tiết học quá tẻ nhạt?
• Học sinh cần thời gian nghỉ giữa các hoạt động và tôi đã quên mất điều đó/
• Tiết học diễn ra vào thời điểm không thích hợp?
Một khi bạn tìm ra được nguyên nhân thất bại, hãy đến với bước thứ 3.

3. Thay đổi giáo án cho ngày hôm sau
Bạn có thể bắt đầu bằng việc tự hỏi chính bản thân mình:
• Tôi phải thay đổi điều gì để học sinh có thể hiểu được nội dung bài học?
• Liệu rằng chúng cần thêm sự gợi ý, chỉ dẫn của tôi?
• Tôi có cần lôi cuốn học sinh bằng việc tạo động lực cho người học?
• Đó có phải là một tiết học đáng dạy, hay tôi có thể dạy cùng nội dung bằng những cách khác được không?

4. Suy ngẫm và “tìm lại chính mình”
Trong trường hợp của tôi, tiết học thất bại bởi hai lí do. Lý do thứ nhất là do kiến thức quá sức với khả năng nhận thức của học trò. Chủ đề là một khái niệm khó đối với học sinh lớp 6. Tôi cố gắng dẫn dắt học sinh đến với khái niệm nhưng dường như nó là thử thách quá lớn. Chúng không có bất kì kiến thức nền tảng nào hoặc sự dẫn dắt để có thể hiểu những nội dung mà tôi đã giảng dạy. Lý do thứ hai là thiếu tính trực quan. Tôi không thể hiểu tại sao tôi luôn cho rằng những gì mình nghĩ là một phát minh vĩ đại, nhưng tôi đã giảng giải cho người học về một chủ đề mà cả ngôn ngữ và phương pháp giảng dạy đều không có bất kì tính trực quan nào. Nó chỉ có hiệu quả với một số học sinh có năng lực lắng nghe, với những học sinh còn lại tôi đã đánh rơi chúng từ lúc nào không biết nữa.
Tối hôm đó, khi tôi trở về nhà và soạn lại giáo án. Tôi đã xem một số video trên youtube.com về chủ đề mà tôi đang giảng dạy, và sau đó quyết định bắt đầu bài giảng bằng việc phân tích chủ đề trên bộ phim hoạt hình Frozen. Việc đặt vấn đề như vậy khiến học sinh của tôi tham gia ngay lập tức vào bài học và cho tôi một số hình ảnh minh họa để hiểu chủ đề bài học một cách dễ dàng hơn.
Việc có một tiết học tệ không làm cho bạn trở thành một giáo viên tồi. Tất cả giáo viên chúng ta đều đã trải qua những ngày tồi tệ như vậy. Đó là động lực để chúng ta tiếp tục cố gắng để tạo nên sự khác biệt. Nếu bạn là một giáo viên dày dặn kinh nghiệm, hãy chia sẻ với chúng tôi – những giáo viên mới chập chững vào nghề, làm thế nào để chúng tôi có thể thoát khỏi những ngày tồi tệ như vậy? Làm ơn hãy nói với chúng tôi về kinh nghiệm của bạn bằng việc comment ở dưới bài viết này… (cảm ơn bạn vì điều đó!!!)

Táo Giáo Dục dịch